Περιγραφή Δραστηριότητας
Σκοπός
Σκοπός της δραστηριότητας αυτής είναι η κατανόηση εννοιών του μαθήματος μέσα από τη συλλογική συγγραφή, επεξεργασία, αναθεώρηση και συζήτηση τους. Το Wiki μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση αυτή μέσω των δραστηριοτήτων (α) της συγγραφής σεναρίων διδασκαλίας και (β) σχολιασμού & συζήτησης πάνω στα σενάρια.
Η λειτουργία του Wiki μπορεί να αναπαρασταθεί συνοπτικά στα παρακάτω σχήματα:
To Wiki σε σχέση με το μάθημα
Οι Λειτουργίες του Wiki
Η επικοινωνία στο Wiki
Συλλογιστική
Το μάθημα περιλαμβάνει μερικές δεκάδες έννοιες, κάποιες από τις οποίες είναι θεμελιώδεις και κάποιες παράγωγες. Οι έννοιες αυτές θα παρουσιάζονται και θα επεξηγούνται στις διαλέξεις και τα εργαστήρια στη διάρκεια του εξαμήνου. Η έρευνα συνιστά ότι η παρουσίαση μιας έννοιας από τον διδάσκοντα δεν συνεπάγεται ότι η έννοια αυτή είναι άμεσα και πλήρως κατανοητή από την/τον φοιτήτρια/τή. Επίσης, η έρευνα δείχνει ότι η παρουσίαση μιας έννοιας δεν γίνεται αντιληπτή με τον ίδιο τρόπο και στον ίδιο βαθμό από όλες/ους τις/τους φοιτήτριες/ές. Η βιβλιογραφία δείχνει ότι η ανάπτυξη εννοιών είναι μια διαδικασία που απαιτεί τη γνωστική ενεργοποίηση του φοιτητή μέσα από τη γνωριμία με την έννοια και τον ορισμό της, τις ιστορικές διαδικασίες που οδήγησαν στην εισαγωγή της έννοιας, τα προβλήματα που υπήρχαν και τα οποία οδήγησαν στην ανάπτυξη της έννοιας, τις εφαρμογές της έννοιας σε διάφορα πλαίσια, τη συνειδητοποίηση των λύσεων που προκύπτουν από την εφαρμογή της έννοιας κτλ. Η σχετική βιβλιογραφία συνιστά ότι η διαδικασία ανάπτυξης εννοιών είναι μια συνεχιζόμενη διαδικασία ανάπτυξης νοήματος. Η ανάπτυξη της έννοιας ξεκινά με την εισαγωγή ενός όρου (π.χ. νοητικό εργαλείο) ο οποίος αρχικά --ακόμα και εάν δοθεί ένας ορισμός -- δεν έχει κανένα νόημα. Η ανάπτυξη της έννοιας συνεχίζεται με το "γέμισμα" του όρου με νόημα και περιλαμβάνει αναγκαστικά την εκτέλεση δραστηριοτήτων, είτε νοητικών (π.χ. συζήτηση) είτε πρακτικών (π.χ. διδασκαλία). Συνεπώς, η ανάπτυξη της έννοιας περνάει αναγκαστικά μέσα από την εφαρμογή της σε διάφορα πλαίσια ούτως ώστε να σχηματιστεί το απαραίτητο εμπειρικό περιεχόμενο πάνω στο οποίο θα δομηθεί και θα αναπτυχθεί η έννοια.
Στα πλαίσια του μαθήματος, η εφαρμογή θα συντελεστεί με τον σχεδιασμό ενός τελικού σεναρίου με τη βοήθεια εκπαιδευτικού λογισμικού. Ωστόσο, αυτή η εφαρμογή προϋποθέτει τη στοιχειώδη εξοικείωση με την έννοια η οποία μπορεί να προέλθει (α) από την παρουσίαση της έννοιας από τον διδάσκοντα και (β) από την προσπάθεια κατανόησης της έννοιας από τις/τους φοιτήτριες/ές μέσω ορισμών, παραδειγμάτων, αναλύσεων, εφαρμογών, διδακτικών σεναρίων, προβληματισμού κτλ. Στα πλαίσια της δραστηριότητας του Wiki θα εστιαστούμε στο σημείο (β) παραπάνω, δηλ στην εξοικείωση με τις διάφορες πτυχές μιας έννοιας (ακριβέστερα εννοιών) μέσα από μια προσπάθεια συλλογικής αναζήτησης και απόδοσης νοήματος. Η εργασία αυτή είναι συμπληρωματική των διαλέξεων και εργαστηρίων και έχει προπαρασκευαστικό χαρακτήρα για την πρακτική εφαρμογή (διδασκαλία) που θα ακολουθήσει βλ. σημείο (α) παραπάνω. Η δραστηριότητα με το Wiki είναι (α) ομαδική, καθώς αφορά τη συλλογική συγγραφή και αναθεώρηση εννοιών και σεναρίων διδασκαλίας και (β) ατομική, καθώς απαιτείται σχολιασμός και συζητήσεις σε επίπεδο ατόμου.
Περιεχόμενα & Διαδικασία
Η συλλογική κατανόηση νοήματος θα επιτευχθεί με τη συλλογική συγγραφή και αναθεώρηση σεναρίων διδασκαλίας, σχολίων και συζητήσεων όπου εφαρμόζονται οι έννοιες του μαθήματος. Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με το Wiki, οι έννοιες θα αποτελέσουν αντικείμενο προβληματισμού, διαπραγμάτευσης και διαλόγου. Το wiki περιλαμβάνει τις παρακάτω δραστηριότητες.
Το γενικό πλάνο συμμετοχής περιγράφεται στο παρακάτω σχήμα και επεξηγείται αναλυτικά ακολούθως.
Ομαδική Συμμετοχή/Παραδοτέα
Σενάριο διδασκαλίας με λογισμικό
Περιγραφή: Η πεμπτουσία του μαθήματος αφορά την ανάπτυξη δεξιοτήτων σχεδιασμού και οργάνωσης διδακτικών-μαθησιακών περιβαλλόντων (γενικά) και δραστηριοτήτων (ειδικά) με τη χρήση ΤΠΕ. Στα πλαίσια της δραστηριότητας αυτής μια έννοια (ομάδα εννοιών ή γνωστική παράδοση συνολικά) μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα σενάριο διδασκαλίας. Αντίστροφα, ένα σχέδιο διδασκαλίας μπορεί να δομηθεί εκ του μηδενός λαμβάνοντας υπόψη αποκλειστικά έννοιες της γνωστικής παράδοσης. Η δραστηριότητα αυτή αποσκοπεί στην εφαρμογή των εννοιών του μαθήματος στη διδακτική-μαθησιακή πρακτική διαμέσου του σχεδιασμού ενός διδακτικού σεναρίου.
Διαδικασία: Κάθε μια από τις ομάδες φοιτητριών/ών που θα συνεργαστούν στις δύο παραπάνω δραστηριότητες, θα σχεδιάσει και θα αναρτήσει στο wiki 2 σενάρια/σχέδια διδασκαλίας ανά γνωστική παράδοση/κατηγορία εκπαιδευτικού λογισμικού (δηλ Συμπεριφορισμό, Πιαζετική Θεωρία, Γνωσιακή Επιστήμη, Πλαισιοθετημένη/Κατανεμημένη Νόηση, Κοινωνικοπολιτισμική Θεωρία). Οι ομάδες μπορούν κάλλιστα να χρησιμοποιούν το ίδιο λογισμικό (ή ακόμα και την ίδια ενότητα λογισμικού) για να σχεδιάσουν σενάρια διδασκαλίας καθώς υπάρχουν άπειρες δυνατότητες αξιοποίησης του ίδιου λογισμικού ακόμα και εάν πρόκειται για τη διδασκαλία της ίδιας ακριβώς έννοιας (ή της ίδιας ομάδας εννοιών).
Σημείωση: ως ομαδική δραστηριότητα, η ομαδική συμμετοχή στο Wiki προϋποθέτει το ότι η ομάδα έχει συνεργαστεί και συναποφασίσει για το τι θα αναρτηθεί.
Ατομική Συμμετοχή/Παραδοτέα
Σχoλιασμός
Περιγραφή: Ο σχολιασμός αφορά εποικοδομητική συνεισφορά σε οποιοδήποτε διδακτικό σενάριο. Σκοπός της δραστηριότητας αυτής είναι η ατομική παροχή ανατροφοδότησης, θετικής (προτιμητέο) ή αρνητικής (συχνά αναπόφευκτο) στα ομαδικά παραδοτέα. Κάθε κριτική, και ειδικά η αρνητική κριτική, θα πρέπει ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ να συνοδεύεται από προτάσεις βελτίωσης σε οποιαδήποτε πτυχή του σεναρίου κρίνεται σκόπιμο. Η ανατροφοδότηση αυτή θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από την ομάδα που δημιούργησε το σενάριο και μπορεί να αποτελέσει σημείο βελτίωσης του. Σε περίπτωση διάστασης απόψεων, υπάρχει η δυνατότητα συζήτησης στον αντίστοιχο χώρο της κάθε σελίδας. Σημειωτέον ότι η συμμετοχή στα σχόλια τρίτων (δηλ ούτε της φοιτήτριας/τή που έκανε το αρχικό σχόλιο ούτε και της ομάδας που σχεδίασε το σενάριο είναι απολύτως εφικτή αλλά και επιθυμητή).
Διαδικασία: Κάθε φοιτήτρια/τής θα πρέπει να σχολιάσει 2 τουλάχιστον σενάρια. Για παράδειγμα, μια φοιτήτρια μπορεί να επιλέξει να εμπλουτίσει ή να τροποποιήσει ένα σενάριο, αιτιολογώντας την πρόταση του και αναδεικνύοντας τα θετικά ή αρνητικά σημεία του αντίστοιχα. Προσοχή: αποφεύγουμε (α) άσκοπες κολακείες-σχόλια τύπου PR και (β) άσκοπο “θάψιμο”. Αναδεικνύουμε μεν θετικά στοιχεία αλλά δεν στεκόμαστε σε αυτά, κάνουμε συγκεκριμένες προτάσεις για βελτίωση.
Σημειώσεις/Παρατηρήσεις
Συζητήσεις
Το wiki ως σύστημα υποστηρίζει όχι μόνο τη συλλογική ανάπτυξη περιεχομένου (π.χ. εννοιών στη δική μας περίπτωση) αλλά και τη συζήτηση διαφόρων πτυχών του περιεχομένου. Εάν υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες (ή διαφωνίες), υπάρχει δυνατότητα συζήτησης όπου μπορούν να αναπτυχθούν τα αντίστοιχα επιχειρήματα. Ειδικά στην περίπτωση του μαθήματος όπου μια έννοια μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές εφαρμογές οι συζητήσεις μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό εργαλείο.
Αναθεωρήσεις & Επαναφορές
Το σύστημα καταγράφει όλες τις υφιστάμενες αναθεωρήσεις. Σε κάθε περίπτωση αλλαγών υπάρχει η δυνατότητα επαναφοράς στην πρότερη κατάσταση με τη σύγκριση των διαφορετικών εκδόσεων του κειμένου.
Ετικέτα
Η συγκεκριμένη δραστηριότητα αποσκοπεί στην ανάπτυξη νοήματος και αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί με στρατηγικές τύπου copy & paste. Η αναζήτηση και επίτευξη νοήματος απαιτεί αναζήτηση, σύγκριση, ανάλυση, εφαρμογή, σύνθεση, αξιολόγηση κτλ κάτι που δεν μπορεί να πραγματωθεί μέσω αντιγραφών. Κατά συνέπεια, απαγορεύονται οι αντιγραφές από άλλες πηγές (π.χ. κείμενα, άρθρα, βιβλία, ιστοσελίδες κτλ). Επιτρέπεται μόνο η ελεύθερη απόδοση. Σε κάθε περίπτωση που γράφουμε οτιδήποτε το οποίο δεν το σκεφτήκαμε οι ίδιοι, κάνουμε τη σχετική αναφορά.
Διάρκεια Wiki
Η συγκεκριμένη δραστηριότητα θα διαρκέσει όλο το εξάμηνο, δηλαδή μέχρι και την ημερομηνία εξέτασης του μαθήματος. Ωστόσο, για να έχει νόημα απαιτείται η συστηματική συμμετοχή στη διάρκεια του μαθήματος καθώς έχει σκοπό την προετοιμασία για την εκπόνηση της διδασκαλίας.
Συμμετοχή
Επειδή η συμμετοχή με ποσοτικούς όρους δεν λειτούργησε αποτελεσματικά στο παρελθόν το θέμα της συμμετοχής σε ποσοτικό τουλάχιστον επίπεδο θα αποτελέσει αντικείμενο ουσιαστικής διαπραγμάτευσης. Σε κάθε περίπτωση, ορίζεται το ελάχιστο γενικό πλαίσιο συμμετοχής ανά ομάδα και άτομο. Ζητούμενο είναι η ποιοτική και όχι η ποσοτική συμμετοχή.